VOEDINGS- EN LEEFTSIJLPROGRAMMA VOOR DE ALLERKLEINSTEN
Smakelijke Moestuinen is een succesvol programma voor peuters en kleuters in kinderdagverblijven en peuterspeelzalen. Het programma is in 2012 gestart en wordt inmiddels al op meer dan 400 locaties in diverse gemeenten zoals Den Haag, Dordrecht, Hardenberg, Leiden, Purmerend en Rotterdam, Alkmaar, Den Helder, Purmerend, Grondingen uitgevoerd.
WAAROM STARTEN MET DE SMAKELIJKE MOESTUINEN?
In de peuterjaren wordt de basis gelegd voor het voedingspatroon van later. Wanneer peuters dagelijks verse groente leren eten, hebben zij daar later veel profijt van. Hier geldt: jong geleerd, oud gedaan. Kinderen van 0-4 jaar, hun ouders en verzorgers zijn goed bereikbaar op peuterspeelzalen en kinderdagverblijven. Dit biedt de kans om hen daar iets leuks en leerzaams aan te bieden op het gebied van gezonde voeding. Met behulp van de Smakelijke Moestuinen leren peuters groenten kennen; hoe groenten groeien, hoe zij ruiken en eruit zien, maar vooral ook hoe zij smaken. Het programma biedt een speelse manier om kinderen te leren dat groenten bij de dagelijkse maaltijd horen én hoe lekker en gezond ze zijn! Regisseurs van Jongeren Op Gezond Gewicht en makelaars van Jong Leren Eten brengen de interventie graag onder de aandacht van gemeenten. Het past goed bij de ambitie om ook voor de allerkleinsten en hun opvoeders “de gezonde keuze normaal te maken”.
WAT IS SMAKELIJKE MOESTUINEN PRECIES?
De aanpak bestaat uit een breed opgezet voedings- en leefstijlprogramma. Naast het kweken en oogsten van groenten in de moestuinbakken, worden ook de ouders en verzorgers van de peuters betrokken. Zo worden zij geholpen bij het creëren van een gezond voedingspatroon. Om dit te realiseren is een aantal middelen ontwikkeld. Centraal staat de toolbox en het digitale platform, op http://www.smakelijkemoestuinen.nl/ waar alle kennis en informatie is verzameld zodat de verzorgers optimaal ondersteund worden bij alle activiteiten. Hier staan bijvoorbeeld een jaarkalender, recepten, voorleesverhaaltjes, liedjes, activiteiten en ideeën om het programma aan de VVE aanpak te linken (Zie verder onder het kopje “wat krijg je er voor?”).
Resultaten en ervaringen van JOGG-gemeenten
De JOGG-gemeenten die al langer met Smakelijke Moestuinen werken zijn positief. Rotterdam heeft de interventie uitgerold op een groot deel van de kinderdagverblijven en peuterspeelzalen in haar gemeente. Een aantal andere steden hebben inmiddels evaluatierapporten opgesteld. Daaruit blijkt dat deelnemende kinderen duurzaam meer groenten eten dan niet deelnemende kinderen. Verder zijn de reacties van de ouders overwegend positief en geeft gemiddeld 80% aan dat hun kind beter begrijpt hoe groenten groeien.
Samengevat zijn de effecten van de aanpak:
1. Verbetering van de houding van peuters tegenover het eten van groenten en fruit, en een verbetering in gedrag omtrent het eten van groenten en fruit.
2. Een toename in kennis bij ouders en pedagogisch medewerkers over gezonde voeding met de focus op groenten en de effecten hiervan op de gezondheid van kinderen.
KOSTEN VAN HET PROGRAMMA
Per locatie zijn de normale kosten voor het 3-jarig programma € 1350,- , exclusief btw. Dit bedrag wordt in het 1e jaar betaald.
Om dit bedrag te kunnen opbrengen wordt een gemengde financiering geadviseerd, waarbij bijvoorbeeld de locaties een derde betalen, de gemeente een derde en bedrijven een derde (via sponsoring of PPS-constructie).
WAT KRIJG JE?
- een Smakelijke Moestuin gemaakt van onbehandeld eiken, inclusief grond en transport (16 vakken 1.30 x1.30 x0.28 m) gedurende de periode van 3 jaar jaarlijks een zadenpakket met 16 soorten groenten;
- een box met moestuinmaterialen: gietertjes, bamboestokken, schepjes, netje, steeklabels;
- toolbox met educatieve materialen met onder andere: Een programmabeschrijving in de vorm van een kalender om op te hangen op de groep zodat per maand kan worden bekeken welke activiteit je kunt doen;
- het handboek voor moestuinieren;
- boekje met voorleesverhaaltjes;
- een starthoeveelheid knutselplaten voor de peuters;
- Groente Proefdiploma's voor peuters met op de achterzijde voedingsdeskundige informatie voor ouders;
- groenteklapper met afbeeldingen van groenten om over te vertellen;
- een voorbeeldbrief met uitleg over het programma richting ouders/verzorgers deelname aan een eenmalig;
- introductiebijeenkomst Smakelijke Moestuin over het gebruik van de moestuin en belang van leren eten van groenten(met alle andere deelnemende locaties in uw stad);
- Smakelijke Moestuinen-helpdesk: per email, mail en telefoon;
- toegang tot de portal website Smakelijke Moestuinen met het programma en het digitaal materiaal, voedingskundige achtergrondinformatie, activiteiten, recepten en (kook- en proef-)activiteiten;
- de beschikking over de workshop Groentepret. Hiermee kan de ouderavond rondom dit thema worden georganiseerd;
- optioneel kan er een extra moestuinbak besteld worden per locatie;
- indien de startvoorraad educatieve materialen op is, kunnen de diverse materialen via de website worden gedownload. Dit basisprogramma kan aangevuld kan worden door diverse lokale partners.
WAT LEVERT HET OP?
- een aantrekkelijke en beproefde activiteit voor 0-4 jarigen;
- praktische en duurzame methode om kennis, houding en gedrag m.b.t. gezonde voeding te verhogen bij de kinderen, de ouders en de begeleiders;
- een kans om de samenwerking met kinderdagverblijven en peuterspeelzalen te stimuleren en concreet in te vullen;
- een kans om bedrijfspartners meerjarig te interesseren voor en te betrekken bij de realisering van een zichtbare activiteit op meerdere locaties in de JOGG-gemeente;
- een mogelijkheid om dit in samenwerking met buurgemeenten uit de regio aan te vragen.
Smakelijke Moestuinen is opgenomen in de interventiedatabsase Gezond Leven.
